Síðasta verksmiðja Nokia í Vestur-Evrópu

Síðasta bíósýning Nokia í bænum?

Síðasta verksmiðja finnska Nokia fyrirtækisins í Vestur-Evrópu er staðsett í bænum Salo í Finnlandi. Þar vinna 2.000 manns. Til að spara peninga mun Nokia senda alla 2.000 starfsmennina heim í þrjá mánuði á næsta ári. “Í því ástandi sem ríkir núna er engin ástæða til að halda uppi fullri framleiðslu”, sagði talsmaður Nokia við fréttastofuna Reuters. Nokia selur hvern fimmta farsíma sem selst í heiminum. Í Salo eru framleiddir þeir símar fyrirtækisins sem kosta mest og eru hvað fullkomnastir.

Til að sýna fram á notagildi þessarar tilraunar, var hönnuð lítil og einföld fata-lína (collection) úr efninu. Þetta myndaði svo hornsteininn í koncepti Marimekko. Listræn hönnun yfirfærð á efni, sem svo voru og eru notuð á ýmsan hátt í fatnaði og heimilisbúnaði. Arkitektinn Benjamin C. Thompson kynnti svo Marimekko í Ameríku. En það var Jacqueline Kennedy sem gerði Marimekko frægt í kosningabaráttunni árið 1960.

Stefna Marimekko er þessi

• • Að vaxa og starfa alþjóðlega sem fyrst og fremst finnskt hönnunarfyrirtæki með sterkt finnskt auðkenni.

Lesandinn ætti að tyggja hér smástund á þessari einföldu stefnu því hún myndar hinn fullkomna ramma um alla starfsemi Marimekko. Bæði í með- og mótvindum á alþjóðamörkuðum. Í bæði upp og niðursveiflum. Finnsk hönnun og aftur finnsk hönnun og finnskt auðkenni (identity) á alþjóðavettvangi.

Þetta er gersamlega mikilvægt fyrir Marimekko. Án hins finnska auðkennis er Marimekko alls ekki Marimekko. Þetta atriði er svo mikilvægt fyrir Marimekko að það er beinlínis hægt að segja að án Finnlands og finnsku þjóðarsálarinnar væri Marimekko ekki neitt. Þeir gera út á það að vera finnskir. Þeir nota hið þjóðernislega (ethnicity) sem tilveru- og viðskiptagrundvöll.

Þetta flytur finnsku þjóðarsálina, finnsku vötnin, finnsku skógana, finnsku litina, finnska myrkrið, finnsku þjóðarbrotin og finnsku söguna inní viðskiptaáætlun Marimekko.

Auðvitað getur maður "bara" keypt fyrirtækið Marimekko, en þá verður maður helst að vera finnskur kaupandi, því annars mun nafnið og koncept Marimekko útþynnast og hætta að vera einstakt, eins og við höfum svo oft séð með einstakar vörur, vörumerki og koncept sem hafa verið keypt af stórum eða stærri kaupendum sem stunda viðskipti eins og námugröft.

Þetta kunna Íslendingar allt of illa ennþá. Stærsta veika hlið Íslendinga í atvinnurekstri er hönnun og afmörkun viðskiptahugmyndar, eða: koncept design. Þetta er áberandi. Án skothelds koncepts viðskiptahugmyndar er hægt að eyða öllum fjármunum heimsins í fjárfestingar sem gefa í lengdina minna en ekki neitt. En staða Íslendinga ætti hinsvegar hér að vera enn sterkari en staða Finna á þessu sviði, því Íslendingar eru aðeins 300.000 talsins. Og það er bara til eitt Ísland í heiminum.

Þetta minnir okkur á að magn og markaðshlutdeild er ekki allt. Fyrir þann hagnað sem hvert prósent markaðshlutdeildar skilar tölvufyrirtækinu Apple, þarf Microsoft að ná tíu svoleiðis prósentum til að ná sama hagnaði. Líklegt er að eitthvað svipuð staða sé á milli hagnaðar-hlutfalls og markaðshlutdeildar Apple og hinsvegar Nokia.

Hlutabréf Nokia á NASDAQ hafa fallið um ca. 68% frá því þau stóðu hæst í desember 2007. Það eru miklar sviptingar á þessum markaði og minnir þetta óneitanlega á sviptingarnar á dýrðardögum PC-tölvu markaðarins. Þegar landslag geirans breyttist mikið á bara einu ári. En nú eru þessi mál markaðarins ekki lengur spurning um annað hvort vélbúnað eða hugbúnað. Annað hvort er ekki nóg.

Öll fyrirtæki eiga eftirfarandi sameiginlegt

Þau eiga sér upphaf og endi. Fjarlægðin frá upphafi fyrirtækis til endaloka þess er háð hæfileikum fyrirtækisins til að breyta og aðlaga sig að nýjum aðstæðum. Í stuttu máli – hæfileikinn til að breyta fyrirtækinu á réttan hátt og á réttum tíma er afgerandi fyrir lífslengd þess.

Það var þetta sem tók íslensku bankana af lífi. Stjórnun þeirra og ekkert annað. Að segja annað brýtur í bága við grundvallar staðreyndir um rekstur fyrirtækja.

Annað dæmi um frægt finnskt fyrirtæki er hægt að nefna hér. Munirinn á þessu fyrirtæki og Nokia er jafn sláandi og munurinn er á milli Apple og Nokia. Hér er það sjálft koncept fyrirtækja og tryggð fyrirtækis við upphaflegt koncept sitt sem er aðal munurinn. Þessi munur mun ráða öllu um hvort fyrirtækið lifir lengur. En þetta er finnska textíl fyrirtækið Marimekko.

Þetta einstaka fyrirtæki var stofnað árið 1951 af konunni Armi Ratia. Hún er ein af merkustu konum í frumkvöðlasögu Finnlands. Upphaf Marimekko var einskonar tilraun Armi Ratia til að yfirfæra grafík listamanns yfir á vefnaðarvöru.

Þetta koncept Marimekko er skothelt að mörgu leyti. Það er ekki hægt að stela því eða keppa við það á þeim forsendum sem Marimekko byggir á. Til að stela eða herma eftir koncepti Marimekko þarf maður fyrir það fyrsta að vera finnskur. Þetta útilokar þá alla aðra en Finna og þeir eru einungis 4.5 milljónir að mannfjölda. Maður þarf einnig að vera með fyrirtæki sitt staðsett í Finnlandi, því annars er maður ekki Finnskur. Maður þarf helst að hafa fengið sömu hugmynd og Marimekko á undan Marimekko eða að minnsta kosti á sama tíma, því annars mun maður um alla eilífð þurfa að líða fyrir að "herma eftir" eða "stela" stefnu þeirra.

Marimekko:

Annual Reports